Çağatay Türkan 
Tekerlemeler, çocukluğumuzun hatta ileri yaşlarımızın bile eğlencelerinden biridir ve tekerlemelerin söylenmesinin bazen ne kadar zor olabileceğini hepimiz biliyoruz değil mi? İşte bizde bu yazımızda söylemesi en zorlardan ve en uzunlardan seçili 15 tekerlemeyi sizler için listeledik.
Listemize geçmeden önce kısaca tekerlemeler hakkında bilgi vermek istiyorum.
Bilmeceleri de seviyorsanız yazının üstüne tıklayın
Tekerlemeler, sözcük ve ses benzerliğinden yararlanılarak söylenen, kısmen kısa kısmen uzun olan hoş cümleciklerdir. Yöresel alanlarda halk aşıkları tarafından yapılan karşılıklı atışmalar, verilen bazı hazır cevaplar da tekerlemeler şeklindedir. Anlamlı veya anlamsız tekerlemeler olabilir çünkü tekerlemeler genellikle hayal ürünü ve söz cambazlığı üzerinedir. Tekerlemelere oyunculuk alıştırmalarında, akıcı konuşmak isteyenler için olan diksiyon kurslarında sıklıkla rastlarız. Şüphesiz en ünlü tekerleme masalların başlangıcı olan ‘Bir varmış bir yokmuş…’ şeklinde başlayan tekerlemedir.
Tekerlemeleri 3 türde gruplayabiliriz:
- Masal Tekerlemeleri: Anlatıcı, gerçekçi veya olağandışı masallarda, halk masallarında masala başlarken; oldukça abartılı, aklın mantığın almadığı, karışık, şaşırtıcı ancak bir o kadar ilgi çekici giriş cümleleri ile olayı kendi başından geçmiş gibi anlatmaya çalışır. Bunlar genellikle kafiye ve vezin kurallarına uyumlu şiirvari söylemlerdir.
- Oyun Tekerlemeleri: Genellikle çocuk oyunlarında yer alan bu tekerlemeler, oyun kurulurken veya oyunu yönetecek kişi seçilirken söylenir. Tekerlemenin son kelimesine isabet eden kişi ebe veya oyun idarecisi olur. Buna örnek olarak çocukluğumuzun vazgeçilmezlerinden: ‘Yağ satarım, bal satarım…’ verilebilir.
- Zor Tekerlemeler: İnsanlar tarafından söylenmesi genellikle maharet isteyen tekerlemelerdir. ‘Çaçaron çaçabalığı çalçene çingene çalıkuşunun çatur çutur çatmasından çok çekindi.’ tekerlemesi örnek olarak verilebilir.
İşte söylemesi zor veya uzun ancak birbirinden eğlenceli 15 tekerleme:
– Kınıklı kılıbık kırpıntı Kıyasettin, Kırımlı kılkuyruk kıtmiri kıkır kıkır kıkırdatarak küskütük küçümen küfeci külhaniyle külüstür Kürşat´ı külünklü küngür üstüne küttedek devirdi.
– İbibiklerin ibiklerini iyice iyileştirmek için İstinyeli istifçi İbiş´in istif istiridyeleri mi, yoksa, İskilipli İspinoz işportacı İshak´ın işliğindeki ibrişimleri mi daha iyi, bilemiyorum.
– Şu yoğurdu nane ile birlikte sarımsaklasak da mı saklasak nane ile sarımsaklamasak da mı saklamasak. Nanesiz sarımsaklasak da mı saklamasak?
– Titiz, temiz, tendürüst dadım; tadını tattığı tere demetini dide dide dağıttı da hiddetinden hem dut dalında takılı duran dırıltı düdüğünü öttürdü, hem de didine didine dedim dedi, dedim dedi dedi durdu.
– Üçüncü üçkağıtçı, üçetek üçleşerek üç teker arabayla süzüm süzüm süzülen süzgeçleri süzdü.
– Şu köşe yaz köşesi, şu köşe kış köşesi, ortadaki su şişesi.
– Şemsi Paşa pasajında sesi büzüşesiceler.
– Bir berber bir berbere bire berber gel beraber bir berber dükkanı açalım demiş.
– Dal sarkar kartal kalkar, kartal kalkar dal sarkar.
– Üç tunç tas kayısı hoşafı.
– El alem ala dana aldı aladanalandı da biz bir ala dana alıp aladanalanamadık.
– Bir pirinci birinci buluşta bir inci gibi birbirine bağlayıp, Perlepe berberi bastıbacak Bedri ile beraber Balıkesir pazarına parasız giden bu paytak budala, babası topal Badi´den biberli bir papara yedi.
– Adem madene gitmiş. Adem madende badem yemiş. Madem ki Adem madende badem yemiş, niye bize getirmemiş.
– Sizin damda var beş boz başlı beş boz ördek, bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek. Sizin damdaki beş boz başlı beş boz ördek; bizim damdaki beş boz başlı beş boz ördeğe: “Siz de bizim gibi beş boz başlı beş boz ördeksiniz.” demiş.
– Kelkit’te keklikler Kesmik’ e dadanmışlar. Kelkitliler de Kesmik’teki kekliklerin etine dadanmışlar. Kelkit’teki keklikler Kesmik’e dadanmayaydılar, Kelkitliler de Kesmik’teki kekliklerin etine dadanmazlardı.
– Paşa tasıyla taşa taşa beş tas has üzüm hoşafı. Paşanın tasası taşanın maşası pas tutmaz şaşılır makası.
– Adanadan aladana aldım, Adanadaki aladanalar adanalılar gibi piskopat çıkınca aladanalar adanalılara saldırmaya başladı. Neye uğradığını şaşıran adanalılar aladanaları tokatlamaya başladı.
– Çatalağzı’nda Çatalcalı çatalsız, çatalcının çarpık çurpuk çalçene Çoruhluya çarptı. Çatalca’da başı çıbanlı topal çoban çatal yapıp çatal satar. Çatalca’da saf çoban çatal yapıp çatalsızlara çatal satar. Çatalca’da topal çoban çatal yapıp çakallara çatal satar.
– Beş çift takunyamın takunyalarını takunyacıya yaptırmaya götürdüm. Beş çift takunyamın takunyalarını takunyacı takunyalamadan geri verdi. Beş çift takunyamın takunyasını takunyacıya takunyatalamadan eve getirdim
En Uzun Tekerlemeler:
En uzun tekerlemeler deyince belki de çoğumuzun aklına Zeki Müren’in bir TV kanalında okuduğu “kekere mekere” tekerlemesi gelir. Gelin videoya göz atalım, aşağıda da Zeki Müren’e eşlik edebilmeniz için tekerlemeyi bırakıyoruz.
– Şu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler.
Bu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler.
Şu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuk,
bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğa demiş ki; “ben bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum” demiş. öteki tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsukta; ben de; “bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum” demiş.
– Sizin dala konmuş, hallu, bellu, gabellu, kabak baş bel baykuşu,
Bizim dala konmuş, hallu, bellu, gabellu,kabak baş bel baykuşuna,
“Sen nasıl bir hallu, bellu, gabellu, kabak baş bel baykuşusun”, demiş.
Bizim dala konmuş, hallu, bellu, gabellu, kabak baş bel baykuşu da,
Sizin dala konmuş, hallu, bellu, gabellu, kabak baş bel baykuşuna,
“Sen nasıl bir, hallu, bellu, gabellu, kabak baş bel baykuşuysan,
Bende öyle bir, hallu, bellu, gabellu, kabak, baş, bel, baykuşuyum” demiş.
Söylemesi zor olan tekerlemelerden bazıları da şöyle;
Ebe ebe nerede, su doldurur derede, dere boyu çalılık, şu ebe ne de alık, ebe suya dalamaz, araba da bulamaz, ene mene dostum, ben sana küstüm, armudu kestim, tavana astım, tap dedi düştü, kargalar üşüştü, bu da bana düştü.
Ellerim tombik tombik,
Kirlenince çok komik
Kirli eller sevilmez
Güzelliği görülmez
Dişlerim bakım ister
Hele saçlar, hele saçlar
Uzayınca tırnaklar
Kirlenince kulaklar
Bize pis derler, pis derler
1. Sınıflar İçin Tekerlemeler. Okumayı Hızlandıracak Tekerlemeler.
1. Sınıflar İçin Tekerleme Neden Önemli?
Okumayı yeni öğrenmiş çocuklar için tekerlemeler hem eğlenceli hem de öğretici bir araçtır. Küçük çocuklar için tekerlemeler güzel bir eğlence aracı olduğu kadar gelecekleri için güzel bir diksiyon eğitimi görevi görür. Kendi aralarında doğru söyleme yarışları, en güzel tekerlemeler gibi birçok aktivite yapabilirler. Bunların yanı sıra tekerleme ne kadar zor olursa çocuklar o kadar çok eğlenecektir. Söylemekte zorlandığı için komik kelimeler, komik anılar çıkacaktır ve küçük çocuklar bu tekerlemeleri söylerken eğlendikleri için okuma alışkanlıkları olacak ve gelecekte daha güzel bir diksiyona sahip olacaklardır.
Okumayı yeni öğrenmiş 1. Sınıflar için okumayı hızlandıracak tekerlemeler gelişimleri için çok iyidir.
Okumayı Hızlandıracak Kolay Tekerlemeler
Bir cam, iki cam, üç cam, dört cam, beş cam, altı cam, yedi cam, sekiz cam, dokuz cam, on cam, bu da benim amcam.
Bu tekerlemeyi hiç takılmadan söyleyene kadar tekrar ediniz. Bu tekerleme gelecekteki diksiyon (konuşma akıcılığı) için çok büyük bir etkisi olacaktır.
Tekir
Bir iki tombul tekir, camdan bakar, başına takar, hop hop, altın top.
Leylek
Leylek leylek havada, yumurtası tavada, gel bizim hayata, hayat kapısı kilitli, leyleğin başı bitli.
Bunların yanı sıra kendi tekerlemelerini yazabilirler. Gelecekteki kelime hazinesi genişler. Akıcı ve güzel cümleler kurmaları, kendini ifade etme yetisi artar.
Hes Kodu Alma Nasıl Yapılır? Hes Kodunuz yoksa yazımıza tıklayıp öğrenebilirsiniz 🙏
197 Comments
Leave a Reply